Zergatik ezin gara zenbakiekin gehiegi fidatu?

[bat]

Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak eta HABEk berak Helduen Euskalduntzearen datuen irakurketa egin berri dute. Euren hitzetan "Aurreko hiru urteetako jaitsierari frenoa jarri zaio Euskaltegiean 2013-14 ikasturteko matrikulazioan". Hortaz, irakurketa "baikorra" egin dute:

... joandako hiru urteetan euskaltegietako matrikulazioan gertatzen ari zen erorketa nabarmen eta jarraituari hesia jartzea lortu dugu, frenua jarri diogu. Iazko % 7ko jaitsieratik % 1eko jaitsiera izatera pasatzea urrats oso esanguratsua da. Iazkoa errepikatu izan balitz, matrikulatu diren baino 1.474 ikasle gutxiago izango ziren aurten.

/.../
Beraz, oso positiboa da, testuinguru honetan, euskara ikasi edo hobetu nahi duten ia 25.000 pertsona heldu euskaltegietara etorri izana. 

Zenbakiak ondo egin baditut, EAEn aurten 20.846 ikasle matrikulatu dira, iaz baino 210 gutxiago eta duela bi urte baino 1.796 gutxiago. Ez da datu txarra, baina ona ere ez.

Dena den, benetan esanguratsua hurrengo hau da:

... euskarak azken hogeita hamar urte hauetan irabazi dituen 300.000 hiztun berrietatik, 100.000 inguru izan daitezke helduen euskalduntzeak eman dituenak.

[bi]

EUSTATek ematen dituen datuen arabera, 2013-2014 ikasturte honetan, ikasleen %62 D ereduan eskolatua dago, %20 B ereduan eta %16 A ereduan. Beste kontu bat da ikasle horiek zenolako euskara maila lortzen duten.

Duela urte batzuk (2004an) EAEko ikasleek euskaraz lortutako maila aztertzeko, Hezkuntza Sailak B2 mailako proba egin zien DBH4 mailako 1.191 ikasleri. B2-k erdi mailako gaitasuna adierazten du, EGA agiria baino maila bat beherago, ingelesezko First Certificate-aren parekoa. Ahozko eta idatzizko probak izan ziren. (Hemen)

Proba horren emaitzen arabera, A ereduan ez da ikaslerik euskaraz moldatzeko gai dena, B ereduan berriz %33 moldatzen da euskaraz eta D ereduan % 68 da maila gainditzen duena. Horren arabera:

• 75.372 ikasle dago derrigorrezko bigarren hezkuntzan: 8.509 ikasle A ereduan (%11); 20.148 B ereduan (%27); eta 46.207 D ereduan (%62). 
• Proba horren arabera, A ereduko ikasleek ez lukete B2 gaindituko, ezta D eredukoen herenak ere. B ereduko ikasleen artean bi heren lirateke maila gainduko ez luketenak.
• Estrapolazio bat egingo bagenu, beraz, DBH4 amaituta ia ikasleen erdiak (%49) ez luke erdi mailako azterketa hori gaindituko. 

Esan gabe doa ariketa ez zaidala guztiz bidezkoa iruditzen. Ezin da orain dela 10 urteko daturik erabili egungo errealitatea aztertzeko. Nik neuk, ordea, ez du datu berriagorik ezagutzen (egongo dira, ezta?).

[hiru]

2011ko biztanleriaren eta etxebizitzen zentsuaren datuak ere argitaratu dira EUSTATen web orrian: hemen. Datu garrantzitsuak dira, azken batean hurrengo mapa soziolinguistikoa hortik sortuko baita. Jakin ere jakin dugu zentsua egiteko modua aldatu dela (hemen). Ez dakigu, ordea, horrek emaitzetan eragina izan ote duen.

Datuen arabera:

• EAEn euskaldunen portzentajea %37 da. Hamar urtean 5 puntuko hazkundea egon da. 2006tik 2011ra ez da hazkunderik egon.
• Erdaldun elebakarren portzentajea ere % 37 ingurukoa da: bost urtean 3 puntu behera egin du (eta ia-euskaldunen portzentajeak beste horrenbeste handitu). 
• Herrialdeei begiratuz gero: Araban euskaldunen portzentajeak behera egin du 2006ik hona: %25,07tik %23,87ra.

Eta herriz herri?

• Euskaldunen portzentajeari dagokionez, 114 udalerrik izan dute hazkunde negatiboa. Kasu batzuetan portzentajea 2 puntu edo gehiago jaitsi da (36 kasu). Era guztietako udalerriak daude: Mañaria, Izurtza, Oion, Ikastegieta... baita Gasteiz bera ere (-%2.17)
• 136 udalerritan, ordea, hazkunde positiboa egon da: Barrundia, Leintz, Okondo, Maeztu, Kripan...

Hau guztia nola interpretatu? Asko da? Gutxi? Datuak jasoteko modua aldatu delako izan da? Ideiarik ez.

Herriz herriko informazioa hemen kontsultatu dut.