Liburua gainetik begiratu eta aranera Katalunian duen estatus juridikoa egin zait deigarria, okzitaniera Arango haranean ez ezik, Katalunia osoan baita ofiziala, Autonomia estatutuak dionearen arabera:
La llengua occitana, denominada aranès a l'Aran, és la llengua pròpia d'aquest territori i és oficial a Catalunya, d'acord amb el que estableixen aquest Estatut i les lleis de normalització lingüística.Arango haranak 620 m2 ditu eta 9.000 biztanle ingurua (gutxixeago). Haraneko biztanleen artean % 88.88k ulertzen du aranera eta % 62,24 hitz egiteko gai da. Aranera gaskoiaren aldaera da, okzitanieraren sei aldaera nagusietako baten aldaera, alegia. Azken datuen arabera okzitanierak 3 miloi hiztun inguru ditu gaur egun.
Okzitaniera Euskal Herrian ere bada. Uda partean opor-zati bat Zuberoan emateko aukera izan nuen. Ez zen lehendabiziko aldea, baina oraingo honetan Montori herria ezagutzeko parada ere izan genuen. Montori euskararen eta Biarnoko okzitanieraren arteko muga-mugan egonik, oraindik orain herri hirueleduna dela irakurri dut: frantsesaz gain euskaraz egiten dute etxe batzuetan eta okzitanieraz beste batzuetan. Koldo Zuazok argitaratu zuen euskalkien mapan ere leku bitxia du Montori herriak, ekialdean, halako irla linguistiko batean-edo agertzen baita.
Ez da halako herri bakarra. Zuberoako beste bi herri ere muga linguistiko horretan daude, biak Ipar Zuberoan: Ozane-Erribareita bata eta Jestaze bestea.
Baionan ere okzitaniera-hiztunak egon izan dira ez horren aspaldian. Gaur egun ere, hango monumentuetako azalpen ohol txikiak euskaraz, gaskoiaz eta frantsesez irakur daitezke.
Horren gertukoak izanik, ze gutxi ezagutzen dugun hizkuntza horien errealitatea!
No comments:
Post a Comment