Erreferentzia Bartzelonako Universitat Autònoma-k hizkuntza ekologiari buruz argitaratu zuen liburuxka batean aurkitu dut. Liburuxka hainbat hizkuntzatan argitaratu zuten, eta unibertsitateko ikasleei zuzendua zen. Euskaraz «Hizkuntzen iraunkortasuna bultzatu» izenburua jarri zioten.
Honela aurkeztu zuten:
«Hizkuntzen iraunkortasuna bultzatzen duten ikasleek pertsonak baloratzen dituzte eta, hori dela eta, ez dute beste hizkuntzarik beren hizkuntzaren azpian egoterik espero. Aniztasuna baloratzen dute, pertsona libreak izanik askatasuna norbera denari uko ez egitea dela dakitelako. Jakintza baloratzen dute, libreago eta gizatiarrago egiten dituelako jakintzak. Hizkuntzen iraunkortasuna bultzatzen duten ikasleak kontsekuenteak dira eta, horregatik, pertsonen, aniztasunaren eta jakintzaren aldeko jarrera izaten dute hizkuntzekin»
Testua labur-laburra da, dekalogo moduan idatzia. Seigarren puntuak zera dio (hiru hizkuntzatan):
- No imposis llengües dominants, replanta llengües amaçades.
- No impongas lenguas dominantes, replanta lenguas amenazadas.
- Ez hizkuntza nagusirik inposatu, eta arriskuan dauden hizkuntzak indartzen lagundu.
Katalanazko testua da jatorrizkoa. Beste biak itzulpenak dira. Carme Junyent irakasleak berak aitortzen duen bezala, Txepetxen ideia bat dago atzean, «Márgenes de encuentro: Bilbao y el euskera» liburutik ateratakoa. Hizkuntza planifikazioan gertatu ohi den paradoxa aipatzen du harek: hizkuntzak galdu dituen espazioak berreskuratzeko ahaleginak hastearekin batera, erresistentziak agertzen dira, ahalegin hori inposizioa dela kexatuz. Txepetxek argi dio: «no se trata de una imposición, sino de una reposición». Katalanezko testua sortzeko orduan, ordea, aipamen horrek arazoak sortzen zituen "reponer" hitzaren baliokidea katalanez "reposar" delako... Ez zitzaien baliokide egokia iruditu, eta "replantar" hobetsi zuten.
No comments:
Post a Comment