Identitatea eta alteritatea, nortasuna eta bestetasuna

Aurreko asteko sarrera idazten ari nintzela buruan izan nuen ideia pare bat komentatu nahi dut gaur.

Hitzaldi baten laburpena zen: hizlariak psikologia sozialaren ikuspegitik identitate kolektiboaren zentralitatea defendatzen zuen, eta hizkuntzen aldeko mobilizazioa nahi bagenuen, ahalik eta identitaterik inklusiboena komeni zitzaigula azaltzen zuen.

Identitate inklusiboak... Hizkuntza txikiak ertainak paradigmatikoak dira alde horretatik, ezta?

Herrialde Katalanetan bada istorio bat oso ezaguna. Ramon Llull institutuko burua den Vicenç Villatorok kontatu zuen gaur8 agerkarian:

Guillen d’Efak abeslaria Mallorcako Guardia Zibil baten eta printzesa ginear baten semea zen, eta, politikoki oso zuzena ez den era batean esanda, beltza zen. Eta 60ko hamarkadako Mallorcan pertsona beltz bat ikustea ez zen batere ohikoa. Jakin-mina sortzen zuen. Diotenez, egun batean d’Efak Palmako taberna batean sartu, barrara gerturatu eta katalanez eskatu zuen. Tabernariak, katalanez honek ere, zera erantzun zion: «Jauna, hizketan entzun zaitudan arte, beltza zinela uste izan dut». Hau da, mallorkeraz mintzatzen bazara mallorcarra zara, eta, garai hartako tabernari harentzat mallorcarra eta beltza izatea pentsaezina zenez, ez zela beltza izango ondorioztatu zuen.

Identitate Sozialaren Teoriarean arabera (Tajfel), gure burua definitzeko kategorizazio-estrategiak erabiltzen ditugu. Kategoriak eraikitzen ditugu (gizonak eta emakumeak; zuriak eta beltzak; erdaldunak eta euskaldunak) eta kategoria bakoitzarekiko balorazioak egiten ditugu, gure pertenentziak erabakitzeko. Gure identitate soziala horrela sortzen dugu. Eta, hortaz, batzuetan errazagoa da "zer ez garen esatea", "zer garen" esatea baino.

Aspaldian AIZU aldizkariak argitaratu zuen biñeta bat dut buruan: 

Korrika garaia da. Goian hegazkin bat dago, kearekin mezu bat idazten du zeruan: "korrika, euskara ez da gelditzen". Behean bi goardia zibil, hiztegiarekin, mezua erdaratu nahian: EUSKARA EZ DA GELDITZEN... EL EUSKARA NOs SEPARA...  

Antologikoa iruditzu zitzaidan. Ez dut biñeta aurkitu, pena da.

Amaitzeko, jaun-andreok, andre-jaunok... zuekin... Guillen d’Efak!