Ninyoles, Herri Katalanetako soziolinguistikaren aitapontekoa

@cruscat sarearen bidez, iazko urrian El Pais egunkarian argitaratutako artikulu baten berri izan dut; Rafael Ninyoles Valentziako soziologoari egindako elkarrizketa, hain zuzen: “La mentalidad monolingüe pesa demasiado en la historia de España”

Elkarrizketan gai ugari ukitzen ditu. Hizkuntzari buruzko aipamen bat edo beste ere bai. Adibidez:

P. ¿Ha mejorado el uso del valenciano?
R. Tengo la impresión de que no. Entre 1992 y 1995 es el punto más alto de toda la serie de encuestas en el uso y aprendizaje del valenciano. El proceso fue espectacular. Después, el único segmento constante, que ha incrementado el conocimiento y uso, es el del colectivo de gente con estudios universitarios. Ahora, el mayor grado de conciencia viene por la alfabetización. Al que no sabe leer y escribir, la lengua le tiene sin cuidado. Es muy complejo. El turismo de masas, el desclasamiento social, la dispersión en núcleos de relación, la pérdida de un sistema de valores, la asunción del consumismo… Todo ello va contra la recuperación de la lengua como un interés colectivo.

Esango nuke Ninyoles oso ezezaguna dela gure artean. Haren berri gutxi dugu; izena ezagunagoa egiten zaigu, izana baino. 

Wikipediak berak ere pista gutxi ematen du:

Rafael Lluís Ninyoles i Monllor (Valentzia, 1943) valentziar soziolinguista da, Katalan Herrietako soziolinguistikaren gurasoa Lluís Vicent Aracilekin batera. Batxilergoa jesuitekin ikasi zuen, non ezagutu baitzituen Alfons Cucó, Eliseu Climent eta Lluís Vicent Aracil. Gero zuzenbidean eta soziolinguistikan lizentziatu zen Valentziako Unibertsitatean eta 1967 urtean Amerikako Estatu Batuetara bidaiatu zen.

Ondoren, soziologia irakatsi du Valentziako Facultat de Ciències Econòmiques-en, aditu gisa lan egin du Valentziako Diputazioan eta Valentziako Generalitatean. Berak eta Aracilek elebitasunaren kritika egin dute eta diglosiaren kontzeptua sartu dute katalan herriaren hizkuntz egoera azaltzeko.

Ninyoles eta Aracilek diglosia kontzeptuari "hizkuntza eta boterea" binomioa atxiki zioten: hori gabe nekez uler daitezke Euskal Herriko pentsamendu soziolinguistikoaren nondik-norakoak.