Eduardo Apodakak Euskaltasuna Hiritik hitzaldia eman du, aurten, Euskal Soziolinguistikaren jardunaldietan. Ni ideia horrekin geratu naiz. Hona aipamena (Berria egunkaritik hartuta):
«Aldi berean gara denok, euskaldun garen aldetik eta, neurri batean edo bestean, euskaraz bizi garen aldetik, euskararen subjektuak. (...) Baina aspalditik sortu ziren euskal subjektu horren gainean lan egiten zuten batzuk, objektibatu egin zutenak. Eta hemen gauden gehienok, alde batetik edo bestetik, subjektu hori objektibatu egiten dugu; neurtu, pisatu, ireki, analizatu, ikertu, aztertu». Objektibatzea ez da gaur egun adituen kontu soila, «euskaldun guztiena baizik», Apodakaren ustez. «Euskaldunak euskaraz bizi nahi badu, bere burua aztertuz bizi behar du. Bere buruaren objektu izan behar du subjektu izan ahal izateko. Euskara bizi behar du euskaraz bizitzeko».Kondenatuak gaude. Halabeharrez eta ezinbestez. Gure barneko filologo, soziolinguista, euskara irakasle eta euskara teknikari horiekin bizitzen ikasi behar dugu, haiek gabe ezin baikara bizi.
Eduardo Apodakak ipuintxo bat kontatu zuen. Kontatu zuen inoiz bazela euskal mundu oso bat: bizi eta osoa. Hor bizi zen jendea euskaraz eta bakarrik euskaraz bizi zen. Bertan ez zuten «euskara» hitza erabiltzen. Ezta «euskaldun» hitza ere. Zertarako? Ez zuen zentzurik. Denak ziren euskaldunak. Euskara ez zen objektua, ezta subjektua ere... izatekotan, mundu horren matrizea zen euskara. Euskara atmosfera zen.
Beñat Sarasolaren poema hau gogorarazi zidan:
Urruneko hizkuntza batean
«zuhaitz» hitzak tristezia esan nahi du
«tristezia» hitzak loria
«loriak»k txorimalo
«txorimalo»k kuku
«kuku» esaten zaio epaitzeari
«epaitu» da hemen ikusi deitzen diogun hori
«ikusi» diotenean sorgindu esan gura dute
«sorgindu» diotenean laboratu
«laboratu» entzuten baduzu sinetsi uler ezazu
«sinetsi» entzutean baloi
«baloi» entzunda gizen
«gizen» erabiltzen dute exodoaren ordez
«exodoa» da beraientzat
guk denbora neurtzeko erabiltzen dugun gailua
Baina han ez dute epailearen aurrean
hizkuntza horretan hitz egiteko batere oztoporik
urruneko lurralde hartan ez dituzu «diglosia»
edo «normalizazioa» bezalako hitzak entzungo
ez dituzte euren hizkuntzaren aldeko
jaialdi erraldoiak antolatzen
han ez dago inor hizkuntza horren alde
ez dituzte irrati eta egunkariak zigilatzen
Urruneko hizkuntza hartan
«hizkuntza» hitzak hizkuntza esan nahi du.
No comments:
Post a Comment